Emoties van kinderen tijdens een scheiding

Kinderen kunnen heftig reageren op een scheiding. De vertrouwde en vaste situatie verandert wanneer papa en mama uit elkaar gaan. Het is goed om te weten welke emoties je kunt verwachten bij je kind. Daarom hebben we een overzicht gemaakt met de emoties die wij het meeste tegenkomen.

Elk kind is uniek. Dat betekent dat elk kind anders kan reageren op een echtscheiding. Het is mede afhankelijk van de aard van de scheiding (een vechtscheiding kan veel heftiger zijn voor kinderen bijvoorbeeld), maar het is ook afhankelijk van zowel leeftijd als karakter van het kind. Wat vooral belangrijk is, is de kinderen bij de echtscheiding te betrekken, maar ze tegelijkertijd buiten schot te houden. Klagen over je ex tegen je kinderen is niet verstandig, je kinderen om een mening vragen rond het ouderschapsplan is juist wel aan te raden.

Opgelucht als emotie bij een kind

Kinderen kunnen opgelucht reageren wanneer je hen vertelt te gaan scheiden. Meestal is dit het geval bij kinderen ouder dan tien jaar die al veel langer doorhadden dat de relatie niet gezond of stabiel was. Zij zien een einde van een vervelende periode en de start van een betere situatie, waardoor zij opgelucht reageren.

Eenzaam en bang

De veilige en vertrouwde situatie valt weg voor een kind. Zeker jongere kinderen kunnen hierdoor bang en eenzaam worden. Het wordt lastiger voor hen om een toekomstbeeld te vormen en zij weten zich vaak (even) geen raad met de nieuwe situatie. Het ritme is immers ineens weg. De angst mondt vaak ook uit in een gevoel van eenzaamheid.

Boos en verdrietig

De meeste kinderen reageren aanvankelijk echter boos en verdrietig wanneer de scheiding aangekondigd wordt. Kinderen willen doorgaans niet dat de ouders uit elkaar gaan en ventileren hun onvrede vaak op verschillende manieren. Zo kunnen zij opzettelijk ruzies opzoeken in of buiten huis. Ook zijn er kinderen die weer in bed plassen of andere vervelende trekjes terug laten komen; al dan niet onbewust. Dit kan langere tijd aanhouden, zeker in een onstabiele situatie bij een echtscheiding.

Loyaliteitsconflicten

Een andere vervelende emotie is een conflict van loyaliteit. Concreet betekent dit dat de kinderen niet tussen hun ouders willen of kunnen kiezen. Daarbij worden alle beslissingen en keuzes ineens afgewogen, waardoor het leven van het kind bijzonder zwaar kan worden, omdat het constant een conflict is tussen beide ouders.

Bezorgde gevoelens

Kinderen kunnen ook bezorgd zijn, zeker wanneer de ouders zelf heftig reageren op de scheiding in het bijzijn van de ouders. Kinderen worden daardoor bijzonder voorzichtig en kunnen zich volledig afsluiten, omdat zij hun ouders niet extra willen belasten met hun eigen emoties. Daardoor kunnen andere gevoelens zoals eenzaamheid en angst nog veel groter worden. Kinderen kunnen ook medelijden met hun ouders krijgen. Bijvoorbeeld omdat papa ineens helemaal alleen is, of omdat mama minder inkomen heeft en daarvan rond moet zien te komen.

Schuldgevoelens

Schuldgevoelens zijn vervelende emoties bij kinderen. Zeker op jongere leeftijd kunnen zij het idee hebben dat zij de reden zijn van de scheiding. Kinderen met schuldgevoelens hebben doorgaans de hoop dat papa en mama later weer bij elkaar zullen komen. Pubers met schuldgevoelens uiten dit grofweg op twee manieren; zij kunnen afleiding zoeken buiten het huis, of zij nemen taken in het huishouden op zich om zo bij te dragen.

Zelfstand en weerbaar

Sommige kinderen reageren op een scheiding door zich sterker, weerbaarder en zelfstandiger op te zetten. Zij gaan zelf dingen regelen en nemen verantwoordelijkheden op hun schouders om zo bij te dragen.

Let er goed op dat er geen goede of foute emoties zijn. Elk kind reageert op zijn of haar eigen manier en heeft de ruimte nodig om hiermee aan de slag te gaan. Wordt het allemaal iets te erg of maak je je zorgen om je kind? Ga dan in gesprek en kijk wat jij kunt doen. Kun je zelf niet ingrijpen of bijsturen? Weet dan dat er professionele hulp mogelijk is. Dit kan tijdens de scheiding, maar ook in de periode nadat de scheiding al rond is, omdat je kind dan ook de gevolgen nog kan ervaren.